Als traumatherapeut en  Somatic Experiencing (SE) practitioner werk ik met traumagerelateerde klachten. Somatic Experiencing  is een psychosomatische methode voor het helen van trauma. Deze methode richt zich in de eerste plaats op de effecten van trauma in ons lichaam. Sensaties zijn de taal van ons lichaam, het ervaren van sensaties is daarom de ingang tot verwerking van trauma.

Het kan gaan om een shocktrauma zoals bijvoorbeeld een ongeluk, een aanval of overval of een ongewenste seksuele ervaring. Of het kan een ontwikkelingstrauma betreffen, waarbij sprake is van emotionele stagnatie in de vroege jeugd.

Waarom Somatic Experiencing?

Dr. Peter A. Levine, de grondlegger van SE, baseerde de theorie op zijn observaties van dieren in het wild. Dieren worden regelmatig met de dood bedreigd. Toch raken ze zelden getraumatiseerd. Ze weten instinctief hoe zij de intense energie die vrijkomt bij overlevingsgedrag moeten reguleren en ontladen. Wij mensen zijn uitgerust met vrijwel dezelfde regelmechanismen als dieren. Deze worden echter beperkt of geblokkeerd door het rationele deel van onze hersenen. We kunnen bijvoorbeeld ons ‘groot houden’ of ‘doorzetten’ en daarmee een volledige ontlading in de weg staan. Dit kan resulteren in posttraumatische stresssymptomen.

Voorbeelden hiervan zijn:

• angst, paniek, hartkloppingen, oppervlakkig ademen, overmatige alertheid of prikkelbaarheid, onrust, slapeloosheid

• depressie, uitputting, gevoel van hulpeloosheid of onmacht, krachtverlies in de spieren

• dissociatie, gevoel dat (een deel van) je lichaam niet van jou is, beperkt spectrum van gevoelens

• ontkenning: het trauma is niet gebeurd of het is niet belangrijk

Hoe werkt Somatic Experiencing?

SE werkt met de zogenaamde ‘felt sense’, het gewaar zijn van lichamelijke sensaties, om het lichaam te helpen spanning te ontladen. Voorbeelden van deze lichamelijke sensaties zijn: warmte, tintelingen, kippenvel, sneller of langzamer worden van hartslag of ademhaling. Met de juiste begeleiding naar het belichaamde gevoel kan het lichaam het zelfgenezende vermogen herstellen. SE helpt de cliënt zich bewust te worden van zijn hulpbronnen die het verwerkingsproces ondersteunen. Voorbeelden van interne hulpbronnen zijn: je gevoel voor humor, contact met de grond, gevoel van kracht, creativiteit, je intelligentie. Externe hulpbronnen kunnen iedere vorm van ondersteuning zijn, bijvoorbeeld door vrienden, familie, een fijne plek, positieve herinneringen. Deze geven in het lichaam een gevoel van vertrouwen en ontspanning. Dat doorbreekt de vicieuze cirkel van aanhoudende en zichzelf versterkende spanning. Door hele kleine stapjes te zetten, in en uit de spanning, heeft de cliënt steeds het gevoel het zelf ‘in de hand’ te hebben. De geblokkeerde overlevingsenergie wordt zo op een veilige en geleidelijke manier ontladen en wordt er draagkracht gecreëerd. Hierna  ervaren mensen vaak een sterke afname van hun stress en alle (psycho)somatische  symptomen die daarmee samenhangen.

Welke trauma’s komen in aanmerking?  Met een trauma wordt in SE bedoeld: iedere gebeurtenis of serie gebeurtenissen die destijds te onverwacht, te snel of te groot waren om er op dat moment adequaat op te kunnen reageren. En waardoor het  zenuwstelsel  overweldigd is geraakt.

Soorten trauma’s:

• een aanval waarbij men niet kon ontsnappen: verkrachting, seksueel misbruik, incest, geweld, oorlog

• evenwichtstrauma’s: val, hoofdverwonding, auto-ongeluk

• fysieke verwondingen: operaties, verdoving, verbranding, vergiftiging

• voortdurend overladen zenuwstelsel, bijvoorbeeld door operaties op heel jonge leeftijd, hoge koorts, verdrinking, verstikking, geboortetrauma

• natuurrampen

• getuige zijn van trauma

• ontwikkelingstrauma of emotioneel trauma: verwaarlozing in vroege jeugd, verlies van een dierbaar persoon, liefdeloze opvoeding

Omdat direct gewerkt wordt met de lichamelijke sensaties, is het niet nodig dat men weet wat de traumatische gebeurtenis was. Als men zich herkent in een of meer van de genoemde symptomen, kan SE heel goed werken.

Voorafgaand aan het traject vindt een intakegesprek plaats. Een SE-sessie duurt ongeveer een tot anderhalf uur en begint met een inleidend gesprek dat leidt tot overeenstemming over wat in deze sessie onderzocht wordt. Wanneer iemand een eenmalige traumatische gebeurtenis heeft meegemaakt, kan veelal volstaan worden met een beperkt aantal sessies.